شکایت از قاضی ممکن است به علت‌های زیر صورت بگیرد:
- ارتکاب جرم کیفری مانند قتل؛ به این جرایم در دادگاه کیفری رسیدگی می‌شود.
- شکایت حقوقی مثل پرداخت ثمن معامله؛ به این شکایت‌ها در دادگاه حقوقی رسیدگی می‌شود.
- تخلف‌های حرفه‌ای و شغلی مربوط به قضاوت؛ به این تخلفات در دادسرا و دادگاه انتظامی قضات رسیدگی می‌شود.
در این نوشتار به بررسی شکایت از قاضی در دادگاه انتظامی قضات می‌پردازیم.
توصیه می‌شود اگر در رابطه با موضوع شکایت از قاضی نیاز به مشاوره حقوقی آنلاین دارید، به اپلیکیشن حقوقی لاوین وارد شوید. همچنین می‌توانید جهت مشاوره حقوقی حضوری یا ارجاع پرونده به وکیل دادگستری با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید. وکلای متخصص ما در دپارتمان حقوق کیفری آماده ارائه خدمات حقوقی با کیفیتی متفاوت در این رابطه به شما می‌باشند.
فهرست مطالب
وظایف قضات
الف) رسيدگي و صدور حكم
به موجب اصول 167 و 170 قانون اساسي قاضي موظف است دعاوی طرح شده نزد خود را حل‌و‌فصل نمايد و در غیر این صورت مستنکف از احقاق حق شناخته شده و متخلف خواهد بود.
اصل 167 قانون اساسی: «قاضي موظف است كوشش كند حكم هر دعوا را در قوانين مدونه بيابد و اگر نيابد با استناد به منابع معتبر اسلامي يا فتاوي معتبر حكم قضيه را صادر نمايد و نمي‌تواند به بهانه سكوت يا نقص يا اجمال يا تعارض قوانين از رسيدگي به دعوا و صدور حكم امتناع ورزد.»
ب) خودداري از اجراي تصويب‌نامه‌ها و آيين‌نامه‌هاي خلاف قانون، شرع و خارج از اختيارات قوه مجريه
به موجب اصل 170 قانون اساسي قاضي مكلف است از اجراي اين مصوبات خودداري نمايد.
اصل 170 قانون اساسی: «قضات دادگاه ها مكلفند از اجراي تصويب‌نامه‌ها و آيين‌نامه‌هاي دولتي كه مخالف با قوانين و مقررات اسلامي يا خارج از حدود اختيارات قوة مجريه است خودداري كنند و هركس مي‌تواند ابطال اين گونه مقررات را از ديوان عدالت اداري تقاضا كند.»
به این ترتیب حتی اگر هنوز آن مصوبه یا آیین نامه ابطال نشده باشد باز هم قاضی اختیار دارد که اگر آن مصوبه را خلاف قانون، شرع و یا خارج از اختیارات دولت تشخیص دهد، آن را در رسیدگی خود لحاظ ننماید.
مسؤوليت مدني قضات
ممكن است قضات در رسيدگي و صدور حكم دچار تقصير يا اشتباه شوند:
الف) در حالت تقصير، قاضي ضامن است و خسارت ديده مي‌تواند در مراجع صالح قضائي خسارت خود را مطالبه نمايد.
ب) در حالت اشتباه، اگر قاضي در نتيجه اشتباه حكمي صادر نمايد و به ديگران خسارت يا صدمه‌اي وارد آيد:
1- اين اشتباه ممكن است ناشي از نقص قانون و مقررات باشد كه دولت ضامن است.
2- ممكن است اين اشتباه ناشي از نقص پرونده يا گزارش هاي نادرست مأمورين باشد كه در اين صورت دولت ضامن است.
اصل 171 قانون اساسی: «هر گاه در اثر تقصير يا اشتباه قاضي در موضوع يا در حكم يا در تطبيق حكم بر مورد خاص ضرر مادي يا معنوي متوجه كسي گردد در صورت تقصير، مقصر طبق موازين اسلامي ضامن است و در غير اين صورت خسارت به وسيله دولت جبران مي شود و در هر حال از متهم اعادة حيثيت مي‌گردد.»
- رسیدگی به دعوای جبران خسارت ناشی از اشتباه یا تقصیر قاضی موضوع اصل 171 قانون اساسی جمهوری اسلامی‌ایران در صلاحیت دادگاه عمومی تهران است. رسیدگی به دعوای مذکور در دادگاه عمومی، منوط به احراز تقصیر یا اشتباه قاضی در دادگاه عالی انتظامی قضات است.
موارد قابل شکایت از قاضی
1ـ صدور رأی غیرمستند یا غیرمستدل
2ـ غیبت غیرموجه، خودداری غیرموجه از عزیمت به محل خدمت، ترک خدمت
3ـ دستور تعیین وقت دادرسی خارج از ترتیب دفتر اوقات بدون علت موجه
4ـ تأخیر یا تجدید وقت دادرسی بدون وجود جهت قانونی و بدون ذکر آن
5ـ رعایت نکردن مقررات مربوط به صلاحیت رسیدگی اعم از ذاتی یا محلی
6ـ رفتار خارج از نزاکت حین انجام وظیفه یا به مناسبت آن
7ـ تأخیر غیرموجه در صدور رأی و اجرای آن
8ـ عدم رعایت مقررات مربوط به تشکیل جلسه دادرسی و ابلاغ وقت رسیدگی
9- خودداری از اعلام تخلفات کارکنان اداری، ضابطان، وکلاء دادگستری،کارشناسان رسمی‌دادگستری، مشاوران حقوقی قوه قضائیه و مترجمان رسمی به مراجع مربوط، در موارد الزام قانون
10- سوء استفاده از اموال دولتی، عمومی و توقیفی
11ـ خودداری از اعتبار دادن به مفاد اسناد ثبتی بدون جهت قانونی
12- خودداری از پذیرش مستندات و لوایح طرفین و وکلاء آنان جهت ثبت و ضبط فوری در پرونده
13ـ استنکاف از رسیدگی و امتناع از انجام وظایف قانونی
14ـ گزارش خلاف واقع و مغرضانه قضات نسبت به یکدیگر
15ـ اشتغال همزمان به مشاغل مذکور در اصل یکصد و چهل و یکم (141) قانون اساسی یا کارشناسی رسمی‌دادگستری، مترجمی رسمی، تصدی دفتر ازدواج، طلاق و اسناد رسمی و اشتغال به فعالیتهای تجاری موضوع ماده (1) قانون تجارت
16ـ خارج کردن مستندات و لوایح طرفین از پرونده
17ـ خروج از بی‌طرفی در انجام وظایف قضائی
18ـ پذیرفتن هرگونه هدیه یا خدمت یا امتیاز غیرمتعارف به اعتبار جایگاه قضائی
19ـ رفتار خلاف شأن قضائی
20ـ اهمال در انجام وظایف محوله
21ـ اعلام نظر ماهوی قاضی پیش از صدور رأی
انواع مجازات انتظامی قضات
مجازات‌های انتظامی قضات، سیزده درجه به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ توبیخ کتبی بدون درج در سابقه خدمتی
۲ـ توبیخ کتبی با درج در سابقه خدمتی
۳ـ کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از یک ماه تا شش ماه
۴ـ کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از شش ماه تا یک سال
۵ـ کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از یک سال تا دو سال
۶ـ تنزل یک پایه قضائی و در مورد قضات نظامی، تنزل یک درجه نظامی یا رتبه کارمندی
۷ـ تنزل دو پایه قضائی و در مورد قضات نظامی، تنزل دو درجه نظامی یا دو رتبه کارمندی
۸ـ انفصال موقت از یک ماه تا شش ماه
۹ـ انفصال موقت از شش ماه تا یک سال
۱۰ـ خاتمه خدمت از طریق بازنشستگی با داشتن حداقل بیست و پنج سال سابقه و بازخرید خدمت درصورت داشتن کمتر از بیست و پنج سال سابقه
۱۱ـ تبدیل به وضعیت اداری و در مورد قضات نظامی لغو ابلاغ قضائی و اعاده به یگان خدمتی
۱۲ـ انفصال دائم از خدمت قضائی
۱۳ـ انفصال دائم از خدمات دولتی
جهات قانونی برای شروع تعقیب و رسیدگی انتظامی | شکایت از قاضی
1ـ شکایت ذی‌نفع یا نماینده قانونی او
2ـ اعلام رئیس قوه قضائیه
3ـ اعلام رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور
4ـ اعلام شعبه دیوان عالی کشور در مقام رسیدگی به پرونده قضائی
5ـ ارجاع دادگاه عالی
6ـ اطلاع دادستان
نحوه شکایت در دادسرای انتظامی قضات | شکایت از قاضی
مدارک لازم برای شکایت از قاضی لازم است:
براساس ماده ۱۵ آیین نامه اجرایی قانون نظارت بر رفتار قضات، شکواییه انتظامی باید حاوی نکات ذیل باشد:
۱- نام، نام خانوادگی، نشانی اقامتگاه، کدپستی، کدملی، در صورت امکان شماره تلفن ثابت، تلفن همراه، دورنگار، پست الکترونیک
۲- سمت شاکی انتظامی در پرونده قضایی و ذکر شماره پرونده در صورتی که شکایت ناظر به پرونده باشد
۳- هویت قاضی یا قضات مورد شکایت.
۴- مشخص بودن (مبهم نبودن و کلی نبودن) شکوائیه
5- ارائه مستندات اثبات شکایت در صورت امکان
6- امضاء شاکی یا نماینده قانونی وی و در صورت عجز از امضاء، اثر انگشت او
تبصره۱- در صورتی که شکوائیه فاقد یکی از نکات مزبور باشد، بایگانی می‌شود.
تبصره۲- در صورتی که شکوائیه فاقد برخی از نکات فوق باشد لکن به تشخیص دادستان موضوع مهم و قابل رسیدگی باشد. در اجرای تبصره۱ ماده ۲۲ قانون، شکوائیه به دادیار ارجاع و دادیار مزبور رسیدگی و اظهارنظر می‌نماید.
تبصره۳- نماینده قانونی اعم است از وکیل، ولی، وصی، قیم و یا اشخاصی که قائم‌مقام قانونی محسوب می‌گردند. در صورتی که اقامه شکایت از طرف وکیل باشد باید حق داشتن شکایت انتظامی در وکالتنامه تصریح شده باشد.
تبصره۴- شکایات واصله به دادگستری مراکز استانها موضوع ماده ۲۳ قانون با رعایت نکات فوق‌الذکر در دبیرخانه ثبت و ظرف یک هفته جهت رسیدگی به دادسرا ارسال می‌گردد.
با توجه به نکات فوق در رابطه با شکایت از قاضی در دادسرای انتظامی، باید بدانید در صورت بروز تخلفاتی که در بالا ذکر شد، میتوان اقدام به شکایت از قاضی در دادسرای انتظامی نمود.
- اگر شکایت از قاضی در دادسرا باعث صدور قرار جلب به دادرسی شد، در این صورت پرونده برای صدور رای به دادگاه عالی انتظامی قضات ارسال می شود که صلاحیت آن در بندهای بعدی توضیح داده خواهد شد.
وظایف و اختیارات دادسرای انتظامی قضات
1ـ بازرسی و کشف تخلفات انتظامی قضات و تعقیب انتظامی آنان در هر مقام و رتبه
2ـ نظارت مستمر بر عملکرد قضات، ارزشیابی آنان و تحقیق در اعمال و رفتار منافی با حیثیت و شأن قضائی با رعایت حریم خصوصی آنان
3ـ پیشنهاد تعلیق قاضی از خدمت قضائی به دادگاه عالی
4ـ پیشنهاد تشویق قضات دارای خدمات علمـی یا عملـی برجستـه به رئیس قوه قضائیه
5ـ پیشنهاد جابه‌جایی قضات به رئیس قوه قضائیه در اجرای اصل یکصد و شصت و چهارم (164) قانون اساسی
6ـ بازرسی و تهیه گزارش در مورد عملکرد قضات برحسب درخواست رئیس قوه قضائیه
7ـ سایر وظایف به موجب قوانین خاص
صلاحیت دادگاه عالی انتظامی قضات | شکایت از قاضی
امور زیر در صلاحیت دادگاه عالی است:
1ـ رسیدگی به تخلفات انتظامی قضات
2ـ رسیدگی به پیشنهاد دادستان در مورد تعلیق قاضی از خدمت قضائی
3ـ ترفیع پایه قضائی
4ـ حل اختلاف بین دادستان انتظامی و دادیار انتظامی موضوع ماده (28) این‌قانون
5ـ رسیدگی به اعتراض به قرار تعلیق تعقیب انتظامی
6ـ اظهارنظر در خصوص اشتباه یا تقصیر قاضی موضوع اصل 171 قانون اساسی و ماده 30 قانون نظارت بر رفتار قضات
7ـ سایر امور به موجب قوانین خاص
در نظر داشته باشید شما برای خواندن مطالب مشابهی مانند : وکیل کیفری ، شکایت از کارفرما ، شکایت از پزشک ، تنظیم شکوائیه به سایت گروه حقوقی لاوین مراجعه نمایید.
پرسش و پاسخ مرتبط
1- آیا میتوان از قاضی شکایت کرد؟
بله، شکایت از قاضی ممکن است به علت‌های زیر صورت بگیرد:
- ارتکاب جرم کیفری مانند قتل؛ به این جرایم در دادگاه کیفری رسیدگی می‌شود.
- شکایت حقوقی مثل پرداخت ثمن معامله؛ به این شکایت‌ها در دادگاه حقوقی رسیدگی می‌شود.
- تخلف‌های حرفه‌ای و شغلی مربوط به قضاوت؛ به این تخلفات در دادسرا و دادگاه انتظامی قضات رسیدگی می‌شود.
2- آیا وکیل پرونده می‌تواند از قاضی شکایت کند؟
بله، در صورتی که حق داشتن شکایت انتظامی در وکالتنامه تصریح شده باشد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی”
